Anayasanın 128 inci maddesinde memurlar ve diğer kamu görevlilerinin atanmaları, yetiştirilmeleri, hakları, sorumlulukları, haklarının ve özlük işlerinin kanun ile düzenleneceği hükmü bulunmaktadır.

            Bu çerçevede 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun yürürlüğe konulmuştur.

Aday memurluğa ilişkin düzenlemelere 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun III üncü kısmının adaylık başlıklı 3’üncü bölümünde 54 ila 56’ncı maddelerinde düzenlenmiştir.

            657 sayılı Kanunun 55’inci maddesinde “Aday olarak atanan memurların önce bütün memurların ortak vasıfları ile ilgili temel eğitime, bilahara sınıfları ile ilgili hazırlayıcı eğitime ve staja tabi tutulmaları ve Devlet memuru olarak atanabilmeleri için başarılı olmaları şarttır.

            Temel eğitim ile hazırlayıcı eğitim aynı kurumda yapılır.

            Eğitim süreleri, programları, değerlendirme esasları ve hangi kurumların sorumluluğunda yapılacağı ve diğer hususlar Başbakanlıkça hazırlanacak bir yönetmelikle düzenlenir.”ifadesine yer verilmiştir.

            Mezkur hüküm uyarınca 21/2/1983 tarih ve 83/6061 Bakanlar Kurulu Kararı ile "Aday Memurların Yetiştirilmelerine İlişkin Genel Yönetmelik" 27/06/1983 tarihli ve 18090 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.

            Anılan Yönetmeliğin 23’üncü maddesinde “Aday memurların askerlik hizmeti ile ilgili hususlar, 1111 sayılı Askerlik Kanununun 35 nci maddesi (E)ve (F) fıkraları gözönünde bulundurularak kurumlarınca belirlenir.

          Aday memurların adaylık süresi içinde silah altına alınmaları durumunda tamamlanamayan eğitimleri terhislerinden sonra müracaatlarını takip eden durumlarına uygun ilk eğitim grubuna dahil edilerek tamamlattırılır.” Düzenlemesi bulunmaktadır.

          Devlet Memurları Kanununun 159’uncu maddesinde “Adaylık süresi sonunda bu Kanun hükümlerine göre asıl memurluğa atananların adaylıkta geçirdikleri süreler, kademe ilerlemelerinde ve derece yükselmelerinde değerlendirilir.” denilmektedir.

657 sayılı Kanunun 36’ncı maddesinin © bendine 29/01/2016 tarihli ve 6663 sayılı Kanunun 5’inci maddesi ile eklenen 8’inci fıkrasında “108 inci maddenin (B) fıkrası uyarınca kullanılan aylıksız izin süreleri, her yıl için bir kademe ilerlemesi ve her üç yıl için bir derece yükselmesi verilmek suretiyle değerlendirilir.”ifadesi eklenmiştir.

          Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar uyarınca:

          -Adayken askere giden memurların adaylığı askerlik dönüşü kaldığı başlamak suretiyle tamamlattırılmaktadır.

          -Doğuma bağlı aylıksız izin süresinin kazanılmış hak aylık derece ve kademesinde değerlendirileceği hükmü yer almakla birlikte Anayasal bir hak ve ödev olan muvazzaf askerlik hizmetine tanınmamış olan adaylık süresinin aylıksız izine tanınması düşünülememektedir.

          Doğuma bağlı aylıksız izin süresi adaylık süresini kısalmayacağı düşünülmektedir. Asgari ve azami adaylık süreleri göz önüne alınmak suretiyle idarenin adaylığınızı kaldıracaktır.